بسم الله الرحمن الرحیم

ساخت سوله

در این مقاله سعی داریم با مفاهیم سوله،طراحی سوله، انواع سوله و …… آشنا شویم.

پیش از هر چیز به تعریف سوله میپردازیم: سوله،سازه های فلزی شیب داری هستند که بر اساس محاسبات فنی و آیین نامه های خاص تولید میشوند نام لاتین (Gable Bents)

از این قاب ها در پوشش دهانه های بزرگ و در ساختمان های صنعتی و کشاورزی استفاده میشود، در متن اصلی این مقاله تک تک این ساختمان ها را نام خواهیم برد.

سوله ها از نظر شکل و ظاهر بدلیل کاربرد های عمدتا صنعتی متفاوت و گوناگون هستند.

با توجه به اهمیت پایداری و استحکام سوله لازم است ساخت و طراحی آن با توجه به آیین نامه های معتبر و رسمی انجام شود.

امید است با خواندن این مقاله گامی کوچک در جهت افزایش دانش و اطلاعات در رابطه با این مقوله ارزشمند برداشت.

کاربرد های سوله در کدام ساختمان ها ست؟

سوله ها را در ساختمان های:کارخانجات،انبار ها،مرغ داری ها،آشیانه های هواپیما،سالن های ورزشی،تعمیرگاه ها،پارکینگ ها،دامداری ها،فروشگاه ها و موارد دیگر استفاده میشود.

البته باید به این نکته اشاره داشت که بسیاری از شرکت های بزرگ و کوچک دولتی و خصوصی با استفاده از این سازه توانستند به پیشبرد اهداف اقتصادی و صنعتی خود کمک کنند.

مزایای سوله سازی:

در سال های گذشته سیستم های خرپاسازی در ایران بسیار رایج بود،اما امروزه جای خود را به سوله سازی داده که علت آن مزایای بیشتر سوله سازی ست.

1. ایجاد استحکام مناسب طراحی
2. امکان ساخت و اجرا سازه های ابعاد بزرگ
3. سبکی سازه
4. انعطاف پذیری مناسب
5. ایمنی مناسب در برابر عوامل ویرانگر
6. اجرا سازه در اشکال متنوع
7. امکان بهره گیری از مصالح مختلف

انواع سوله بر اساس مواد ساخت:

الف) فلزی

ب)چوبی

پ)پلاستیکی

ج)وینل

انواع سوله بر اساس کاربرد:

• کارخانه ای
• سفارشی
• پیش ساخته
• جعبه ای
• پیشرفته

جزئیات سوله:

1-ستون غیر منشوری و تیر ها

2-رفتر ها

3-پرلین ها

4-استرات

5-وال پست

6-مهارتبندها

7-سگرود

8-سینه بند

9-پیچ ها و مهره ها یا جوشها

10-سایبان

انواع سوله بر اساس نوع سازه:

عموما شکل های هندسی سوله عبارتند از:

1. تک دهانه
2. دودهانه
3. سوله قوسی
4. چند ضلعی
5. دو یا چند دهنه با ستون مشترک

طراحی سوله:

پیشتر هم گفتیم که طراحی سوله باید با توجه به آیین نامه های معتبر صورت گیرد،زیرا بی توجهی به آیین نامه معتبر میتواند هزینه های گزافی را به سازنده تحمیل کند و پایداری و استحکام سازه را تضعیف کند.

اطلاعات مورد نیاز برای ساخت سوله:

• بار برف و نیروی آن
• ارتفاع جانبی سوله
• شیب مورد نظر سقف و ارتفاع تاج
• طول دهانه عرضی
• طول دهانه طولی و تعداد قاب های طولی
• محاسبه بار دینامیکی جرثقیل ( در صورت در نظر گرفتن جرثقیل در طراحی سوله)
• پوشش مورد نظر سقف
• نیرو زلزله
• مقاوت خاک

انواع جرثقیل سقفی:

• آویخته
• بازوئی
• جرثقیل های متکی بر بال فوقانی شاه تیر (بالانشین)
• جرثقیل دروازه ای
• جرثقیل روی هم چین

اما اجرای سازه سوله، سوله نیازمند نیروهای مجری متخصص جهت مونتاژور گلاژو تنظیم قابهای سوله میباشد.

در نظر داشته باشید که مهارتبندی جانبی سوله به سرعت همزمان بااجرای قاب اجرا گردند زیرا یکی از نقاط  ضعف سازه سوله  ضعف پایداری ان در برابر نیرو های جانبی است که البته این امر توسط مهارتبندی جانبی کاملا مهار میگردد اما زمان اجرای آن از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است.

معرفی آیین نامه های طراحی

از جمله ایین نامه های مورد نیاز برای طراحی یک سوله:

• ü مبحث دهم مقررات ملی ساختمان جهت طراحی قابهای فولادی سوله
• ü مبحث نهم مقررات ملی ساختمان جهت طراحی بخش های بتنی سوله
• ü نشریه شماره 325 که به طور جامع ضوابط طراحی و محاسبه در آن اشاره گردیده است
• ü مبحث ششم مقرارت ملی ساختمان جهت بارگذاری
• ü سایر مباحث 20 گانه مقررات ملی ساختمان.

معرفی نرم افزار های طراحی:

برای طراحی سوله های صنعتی میتوان از نرم افزار های کمپانی CSI استفاده نمود.

کاربردی ترین نرم نرم افزار این شرکت SAP میباشد که در این نرم افزار میتوان کلیه محاسبات مربوط به طراحی اعم از خطی و غیر خطی به صورت استاتیکی و دینامیکی انجام داد.

بار گذاری سازه ها:

بار هایی که بر روی ساختمان وارد میشوند چه به صورت طبیعی چه توسط انسان

بار ساختمان به دو منبع اصلی تقسیم میشود(ژئوفیزیکی و مصنوعی)

نیرو های ژئوفیزیکی نتیجه تغییرات مداوم در طبیعت میدانند این نیرو  منجر به ایجاد بار مرده میشود که در تمام طول عمر ساختمان باقی میماند.

منابع بارگذاری مصنوعی ممکن است ناشی از حرکت اتومبیل هافآسانسورها،ماشین های مکانیکی و غیره باشد.

معرفی آیین نامه بارگذاری و شیوه استفاده از آن جهت طراحی:

در کشور ما جهت بارگذاری سازه توسط دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان مبحثی تدوین گردیده است که در آن حداقل بار هایی که باید در طراحی ساختمان و سازه مورد استفاده قرار بگیرند تعیین گردیده است که عبارت اند از:

بار های ثقلی شامل:مرده و زنده_بار برف،بار های ناشی از فشار خاک و آب که برای تعیین بار های مذکور جداول و نقشه های پهنه بندی ارائه گردیده است.

انواع بارگذاری سازه در بار مرده و زنده در سوله های صنعتی

• بار مرده به صورت ثقلی
• بار زنده بام یا برف به صورت ثقلی
• بار باد عمود بر کلیه سطوح

نکات تکمیلی طراحی سوله:

1-کلیه شهرکهای صنعتی مناطق باز لحاظ شود

2-قاصله بین کلافهای افقی بین دیوار های طولی و عرضی سوله ترجیحا 4 متر و حداکثر 5 متر اعمال شود

3-اثرات موضعی در محاسبه سالن های جرثقیل دار محاسبه شود

4-برای محاسبه زلزله در جهت طولی در سوله ها،50 درصد مجموع دیوار ها در محاسبات وارد شود

5-تغییر مکان در تراز کربل نباید از 5 سانتیمتر بیشتر شود

6-فشار پاسیو فقط روی عرض پی اعمال شود

7-حداکثر فاصله مجاز بین درز های انبساط در سقف 60 متر میباشد که باید در نقشه ها قید شود

8-برای محاسبه تغییر مکان جانبی سوله ها در برابر باد،صرفا بارگذاری باد(بدون ترکیب با سایر بارها) مورد استفاده قرار گیرند

9-ضخامت لچکی های (سخت کننده های)اتصال نبایستی کمتر از ضخامت جان تیر متصل شده به اتصال باشد.

10-در صورتی که پلان سوله مستطیلی باشد(فاقد شکستگی) و پایه های آن مفصلی باشد حداکثر بعد سوله برابر 60 متر لحاظ گردد

11-محل اثر نیرو زلزله، در راس ستون (اتصال تیر به ستون) در نظر گرفته شود و بار زلزله در دو طرف قاب لحاظ شود( در راس ستون هر قاب)

کتاب های مرتبط با سوله سازی:

تحلیل و طراحی سوله به روش LRFD در SAP(مولف:مهندس فرشاد نجومی)

طرح و ساخت ساختمان های صنعتی(سوله) (مولف: افشین ترابی)

آنالیز و طراحی سوله و سالنهای صنعتی (مولف: حمید بنا پور غفاری)

نکات صد در صد اجرایی و کارگاهی ساخت سوله های سبک و سنگین (مولف: حسین جنیدی)

تخریب انواع سازه ها (مولف: شادی فتح آبادی)

انواع سوله بر اساس وزن:

1. سوله های سبک
2. سوله های سنگین

مراحل نصب سوله:

• نصب ستون ها
• نصب رفتر ها
• نصب لاپه و پرلین

هزینه ساخت سوله:

از موارد مهم و تاثیر گذار بر قیمت سوله میتوان از:

قیمت مصالح و آهن آلات،وزن سوله و دیگر هزینه های اجرایی نام برد.

البته لازم به ذکر است بهتر آنکه سوله را با مقاومت بالا بسازیم تا سالیان طولانی دوام داشته باشد.

چکیده:

سوله ها سازه های فلزی شیب دار هستند که با توجه به قوانین و آیین نامه ها در جهت رفع نیاز ها ما ساخته میشوند، این سازه ها در مرغداری ها،کارخانجات،سالن ورزشی، پارکینگ و غیره کاربرد دارند.

این سازه ها بر اساس نوع ماده سازنده،شکل هندسی و…..به انواع مختلفی تقسیم میشوند. همچنین سوله ها بر حسب وزن به دو نوع سوله های سنگین وسبک تقسیم میشوند

امروزه با بیشتر شدن نیاز به این نوع سازه ها تلاش برای جمع آوری اطلاعات در باره این موضوع بیشترشده.

سوله سازی مزایای زیادی دارد از جکله انعطاف سازه و استفاده از مصالح گوناگون در ساخت سوله ها

برای ساخت هرچه ایمن تر سوله ها باید به آیین نامه های اجرایی توجه نمود چرا که ساخت سوله بدون توجه به نکات ایمنی نه تنها موجب زیان مالی خواهد شد بلکه ممکن اسن زیان جانی نیز به همراه داشته باشد.

برای نصب سوله 3 مرحله اولیه وجود دارد:شامل نصب ستون،نصب رفتر ها،نصب لاپه و پرلین

هرینه ساخت سوله ها با توجه به وزن و متریال بکار رفته و دیگر هزینه های اجرایی محاسبه میشود

همچنین برای ساخت سوله به اطلاعاتی همچون بار برف، ارتفاع سوله و دیگر نکات ذکر شده توجه کرد

برای ساخت و طراحی سوله میتوان از نرم افزار های شرکت CSI بهره برد

بغیر از موارد گفته شده کتب مرتبط گوناگون در این زمینه چاپ شده که در متن ایم مقاله به طور خلاصه به این کتب اشاره شده.

در آخر اگر میخواهید سوله ای مطمئن و ایمن را طراحی کنید به نکات پایین که در انتهای مقاله آمده توجا بفرمایید.

سپاس از توجه و همراهی شما

منابع:

کتاب عملکرد ستون ها(مولف: ایمان الیاسیان)

کتاب طراحی سوله های صنعتی و مثال کاربردی(مولف: رضا مکرم آیدنلو)

مجموعه ضوابط و مقررات ملی ساختمان سازی